Stanisław Jerzy Lec zajmuje wyjątkowe miejsce w polskiej i światowej aforystyce. W powojennej historii literatury biografia Leca została zafałszowana.
Urodził się 6 marca 1909 roku we Lwowie, zmarł 7 maja 1966 roku w Warszawie.
Pochodził z uszlachconej rodziny żydowskiej, był synem barona Benona de Tusch-Letza i Adeli z domu Safrin. Wychowanek gimnazjów we Lwowie i Wiedniu, maturę uzyskał w 1927 roku we Lwowie. W latach 1927-1933 podjął studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza, gdzie po pierwszym roku polonistyki przeniósł się na prawo.
W 1928 roku debiutował wierszem „Wiosna” w 13. numerze krakowskiego „Kuriera Literacko-Naukowego”.
Dziedzic baronowskiego tytułu skrócił i spolszczył trójczłonowe nazwisko do prostego: Lec, co po hebrajsku oznacza „błazna, wesołka”.
Upierał się, że wywodzi się z arystokratycznych Żydów Zachodu, że jest pochodzenia hiszpańskiego. Przytaczał przy tym jako dowód nazwisko matki – Safrin.
Stanisław Jerzy Lec jawnie komunizował, co mu nie przeszkadzało trwać w kulcie cesarza Franciszka Józefa, którego portret w kolejnych mieszkaniach wieszał zawsze na poczesnym miejscu.
W latach okupacji radzieckiej 1939-1941 przebywał we Lwowie, gdzie kolaborował z okupantem. Wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. 19 listopada 1939 roku podpisał oświadczenie pisarzy polskich witające przyłączenie Zachodniej Ukrainy do Ukrainy Radzieckiej. Napisał pierwszy polski wiersz opiewający Stalina.
Po wybuchu wojny radziecko-niemieckiej Lec trafił do niemieckich obozów śmierci na Janowskiej we Lwowie i w Tarnopolu, skąd zbiegł w przebraniu żołnierza Wehrmachtu. Po przedostaniu się do Warszawy rozpoczął działalność konspiracyjną w Gwardii Ludowej. Wszedł w struktury Polskiej Partii Robotniczej. Brał udział w walkach partyzanckich na Lubelszczyźnie. W latach 1946-1950 był attaché prasowym Misji Polskiej w Wiedniu.
W 1950 roku wyemigrował do Izraela, co spowodowało, że rok później wszystkie jego utwory zostały objęte zapisem cenzury i wycofane z bibliotek. W 1952 roku w atmosferze sensacji Stanisław Jerzy Lec powrócił do kraju.
Mimo powrotu był objęty zapisem cenzury do 1956 roku.
Rozgłos zdobył przede wszystkim jako autor znakomitych aforyzmów, gromadzonych w zbiorach „Myśli nieuczesane”.
Twórczość Stanisława Jerzego Leca zwięźle podsumował Andrzej Nowicki: „Osiągnął ideał: potrafił jak najkrócej powiedzieć jak najwięcej”.
Wieże Hanoi. Z podpowiedzią bez limitu ruchów.
Aforyzmy Stanisława Jerzego Leca
- Ale ta mała urosła! Kiedyś miałem ją blisko serca, teraz mam ją powyżej uszu!
- Bądź realistą: nie mów prawdy.
- Chcesz ukryć twarz? Wyjdź nago!
- Czy produkowanie ludzi się opłaca? Kto wie, jaki procent będzie sprzedajny.
- Dopiero po stworzeniu świata powstało mnóstwo niestworzonych rzeczy.
- Gdyby jeszcze kozła ofiarnego można było doić!
- Im mniej ludzie mają zębów, tym są bardziej zgryźliwi.
- Koniom i zakochanym inaczej pachnie siano.
- Kto przeżył tragedię, nie był jej bohaterem.
- Ludziom przydałby się czasem „dzień wolny od życia”.
- Mów mądrze – wróg podsłuchuje.
- Na ludzką pamięć nie można liczyć. Niestety również na niepamięć.
- Nauka jest sprawą wielkich. Maluczkim dostają się nauczki.
- Nie każda palma pierwszeństwa rodzi kokosy.
- Nie wystarczy mówić do rzeczy, trzeba mówić do ludzi!
- Nieznajomość prawa nie zwalnia od odpowiedzialności, ale znajomość często.
- Od czasu wynalezienia człowieka udoskonala się go tylko protezami.
- Optymizm i pesymizm różnią się jedynie w dacie końca świata.
- Rzeczywistość można zmienić, fikcję trzeba na nowo wymyślać.
- Są tacy, co nigdy nie mieli nadziei i tacy, co wiecznie ją tracą.
- Własna śmierć nie jest dla dżentelmena żadną wymówką.