Wąwóz Homole to jedna z największych przyrodniczych atrakcji Pienin. Nazwa pochodzi od ruskiego słowa homoła, gomoła, które oznacza obły, bezrogi. Jest częścią rezerwatu o powierzchni 58,6 ha., założonego w 1963 roku. Należą do niego także Czajakowa Skała i boczna część dolinki Koniowskiego Potoku. Rośnie aż 9 gatunków roślin chronionych, gniazduje pustułka, sokół i puchacz. W wąwozie spotkać też można pluszcza i pliszkę górską. Z płazów występuje salamandra plamista i żaba trawna.

Przed powstaniem rezerwatu teren jego był wypasany i całkowicie bezleśny. Wypasanie na stromych zboczach powodowało silną erozję stoków. Wąwóz Homole wcina się w północne stoki Wysokich Skałek, tworząc głęboki kanion o bardzo stromych ścianach dochodzących do 120 m wysokości. Jego ściany zbudowane są głównie ze skał wapiennych pochodzących z okresu jury i kredy z domieszką łupków i margli. Ma bardzo urozmaiconą rzeźbę i ciekawą budowę geologiczną.
Dnem wąwozu płynie potok Kamionka, tworzy liczne kaskady, a w jego korycie znajdują się ogromne głazy. Płynie w nim krystalicznie czysta woda.
Wejście do rezerwatu znajduje się kilkaset metrów od drogi nr 969, kilka kilometrów za Szczawnicą, tuż przed wsią Jaworki, zaraz za parkingiem i oznakowane jest dużą tablicą. W okresie turystycznym wstęp jest płatny.
Turystyczna ścieżka przekracza kilkakrotnie potok. Dawniej pokonywano go, przeskakując po dużych kamieniach na jego dnie, obecnie dla wygody turystów wykonano metalowe mostki. Po przejściu przez drewniany mostek potoku Kamionka, zaraz po lewej stronie skała zwana Wapiennik, a za nią ciągnie się dalej długa niemal pionowa ściana Grzebienia. Za Grzebieniem znajduje się Niska Skała o wysokości 70 m, a za nią Wysoka Skała, mająca aż 120 m wysokości. Skały te mają czerwonawe zabarwienie, świadczące o zawartości żelaza.
Dalej trasa prowadzi lesistym i zawalonym rumowiskiem dużych głazów zboczem, po lewej stronie potoku. Dość strome podejście ułatwiają drewniane stopnie i poręcze.
Zamieszkujący tu Łemkowie zwali prawą stronę wąwozu Szostakowska, a lewą Prokwitowska.
Po 800 metrach długości wawóz rozwidla się na dwa ramiona Dolinę i Koniowiec.
Ścieżka wyprowadza na Dubantowską Dolinkę – polana, ławki i stoły dla turystów.
Znajdują się tutaj tzw. Kamienne Księgi. Legenda głosi, że są w nich zapisane ludzkie losy. Jedynym, który potrafi je odczytać, był pop ze Szlachtowej. Jemu jednak Bóg odebrał mowę, chcąc przyszłość ludzi zachować w tajemnicy.
Na terenie wąwozu Homole od wieków poszukiwano cennych kruszców oraz ukrytych skarbów. Legendy dotyczące kosztowności ukrytych między skałami funkcjonują do dziś. Istnieją również dokumenty historyczne. Wspomina o tym Jan Długosz w zapiskach z ok. 1475 roku.
W XVII w. podczas poszukiwań górniczych odkryto tu stare sztolnie górnicze. Jego nazwa znajduje się np. w testamencie Piotra Wydźgi, znanego w swoich czasach poszukiwacza skarbów. Dokument z roku 1529, tzw. Castrum Homola, wspomina o opustoszałym zamku zwanym Homola. Jak wskazują badania archeologiczne przeprowadzone w 1988, niegdyś w wąwozie Homole istniała warownia broniona przez skały oraz sztucznie wykonany przekop z wodą. Znaleziono m.in. XVI-wieczne cegły i fragmenty ceramiki.
Powrót do listy szlaków